Η Επαναφορά των Πελαργών στην Πελοπόννησο
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ. Μετά από δύο αιώνες, οι πελαργοί επιστρέφουν στην Πελοπόννησο. Αυτό το στοργικό πτηνό, που είχε έντονη παρουσία στη Νότια Ελλάδα πριν από τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, εξαφανίστηκε λόγω των αλληλεπιδράσεων των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Κάτω από την Τουρκοκρατία, όπως αναφέρουν οι ιστορικές πηγές, οι πελαργοί έφτιαχναν τις φωλιές τους στους μιναρέδες των τζαμιών και απολάμβαναν προστασία από τους Οθωμανούς, οι οποίοι τους θεωρούσαν τυχερά πτηνά. Όμως, αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι σκλαβωμένοι Έλληνες να τους αποκαλούν «τουρκοπούλια» και να τους βλέπουν ως σύμβολο της οθωμανικής τυραννίας. Μετά την απελευθέρωση, οι κάτοικοι της Πελοποννήσου ξεκίνησαν μια συστηματική εξόντωση των πελαργών, γεγονός που οδήγησε σε αιώνια εξαφάνιση του είδους στην περιοχή. Σήμερα, οι εκπληκτικοί αυτοί επισκέπτες έχουν αρχίσει να εμφανίζονται ξανά σε διάφορες περιοχές, όπως η Αρκαδία, η Κορινθία και η Μεσσηνία, γεμίζοντας με έκπληξη τις τοπικές κοινωνίες.
Η Εντυπωσιακή Επαναφορά
Μαρτυρίες κατοίκων και φωτογραφίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την επιστροφή των πελαργών αυξάνονται συνεχώς, με τη βοήθεια ειδικών που επιβεβαιώνουν την παρατήρηση αυτή. «Είναι γεγονός ότι μέχρι πρόσφατα στην Ελλάδα, οι λευκοί πελαργοί εντοπίζονταν κυρίως σε περιοχές από τη Βόρεια Ελλάδα έως τη Θεσσαλία, ενώ η τελευταία αποικία τους ήταν στις Ερυθρές της Αττικής. Πλέον, οι πελαργοί αποικίζουν την Πελοπόννησο και περιοχές της Κρήτης, κάτι που δείχνει την επιστροφή τους σε παλαιότερες περιοχές εξάπλωσής τους» αναφέρει η Ρούλα Τρίγκου, περιβαλλοντολόγος και συντονίστρια δράσεων επικοινωνίας της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας. «Οι πελαργοί που εμφανίστηκαν φέτος εγκαίρως ήταν πουλιά που είχαν παραμείνει στην Ελλάδα ή σε κοντινές περιοχές όπως η Τουρκία. Αυτή την εποχή, οι πελαργοί από την Αφρική καταφθάνουν στη χώρα μας» προσθέτει.
Η επιστροφή των πελαργών στη Νότια Ελλάδα καταγράφηκε επισήμως το περασμένο καλοκαίρι, όταν διεξήχθη για πρώτη φορά μετά από 10 χρόνια απογραφή των λευκών πελαργών της Ελλάδας. Η απογραφή έγινε στο πλαίσιο διεθνούς προγράμματος που οργάνωσε η Bird Life International σε 53 χώρες της Αφρικής, της Ευρώπης και της Ασίας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι περισσότερα από 2.800 ζευγάρια λευκών πελαργών αναπαράγονταν στην ελληνική ύπαιθρο, παρουσιάζοντας αύξηση 30%-40% στην τελευταία δεκαετία και επεκτείνοντας την παρουσία τους σε νέες περιοχές. Καταμετρήθηκαν περίπου 8.000 νεοσσοί, με τα περισσότερα ζευγάρια να εντοπίζονται σε περιοχές με μεγάλο πληθυσμό του είδους, όπως ο κάμπος της Θεσσαλίας, η Ήπειρος, η Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στην εξάπλωση του είδους στον Νότο, σε περιοχές όπως η Κρήτη, η Πελοπόννησος και η Εύβοια. Η καταγραφή πραγματοποιήθηκε από ερευνητές και παρατηρητές της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, καθώς και από το προσωπικό του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής.
Η Πολιτισμική Σημασία των Πελαργών
Η σχέση του τουρκικού λαού με τους πελαργούς έχει καταγραφεί από πολλούς περιηγητές κατά την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με τον σουηδό γιατρό και βοτανολόγο Frederic Hasselquist που επισκέφθηκε τη Σμύρνη το 1750, οι φωλιές των πελαργών θεωρούνταν σημάδι ευλογίας στα σπίτια των ανθρώπων. Ο Γάλλος πρόξενος Francois Pouqueville, αναφέροντας στο βιβλίο του «Ταξίδι στην Ελλάδα», αναφέρει ότι υπήρχε πιστεύω πως οι πελαργοί μεταφέρονται στη Μέκκα κατά την αποδημία τους τον χειμώνα. Έτσι οι Έλληνες τους αποκαλούσαν «χατζηλελέκια», δηλαδή ιερά πουλιά της Ισλαμικής πίστης. Μάλιστα, κάθε χρόνο, μετά την επιστροφή των πελαργών, ο καδής των Ιωαννίνων διέταζε να συγκεντρώσουν όσους πελαργούς δεν είχαν μπορέσει να ταξιδέψουν, παρέχοντάς τους τροφή και προστασία μέχρι την άνοιξη. Ωστόσο, όπως γράφει ο περιηγητής J. Hartley το 1828, η εχθρότητα των Ελλήνων προς τους Τούρκους οδήγησε στην εξόντωση των πελαργών: «Μου είπαν ότι το λελέκι είναι τούρκικο πουλί και ποτέ δεν έφτιαχνε τη φωλιά του σε ελληνικό σπίτι».
Στο πρόσφατο παρελθόν, οι πληθυσμοί των λευκών πελαργών στην Ελλάδα υπήρξαν σημαντικά μειωμένοι, φτάνοντας σε ιστορικό χαμηλό 1.500 ζευγαριών τη δεκαετία του 1980. Ωστόσο, μετά από σχεδόν τριάντα χρόνια προστασίας και συνεργασίας, οι πληθυσμοί του είδους δείχνουν πλέον θεαματική αύξηση.
Πηγή: NotosPress