Πρωτομαγιά: Από τις αρχαίες γιορτές της Άνοιξης στους αιματηρούς αγώνες των εργατών
Η Πρωτομαγιά συνδέεται στενά με την άνοιξη και τους αγώνες των εργαζομένων για δικαιώματα και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Στην Ελλάδα και σε πολλές άλλες χώρες, η ημέρα αυτή γιορτάζει την αναγέννηση της φύσης, με στεφάνια φτιαγμένα από λουλούδια και την εξdecorating των πορτών των σπιτιών μας. Η προέλευση της γιορτής μπορεί να ανιχνευθεί σε αρχαίες παραδόσεις, με το Σικάγο του 1886 να είναι σημείο καμπής στην ιστορία της εργατικής τάξης, καθώς οι εργάτες ζητούσαν καλύτερες συνθήκες εργασίας και πολλά από αυτά τα αιτήματα παραμένουν актуальны.
Επίσης, η ημέρα έχει χαρακτηριστεί ως ημέρα εργατικής απεργίας και οι περισσότερες υπηρεσίες και επιχειρήσεις κλείνουν για να τιμήσουν την ημέρα αυτή.
Πρωτομαγιά: Η γιορτή της Άνοιξης μέσα στους αιώνες
Η πρώτη ημέρα του Μαΐου έχει εορταστεί από την αρχαιότητα ως σύμβολο της άνοιξης και της αναγέννησης. Οι αρχαίοι Έλληνες τιμούσαν τη γιορτή των Ανθεσφορίων, αφιερωμένη στη Δήμητρα και την Περσεφόνη, όπου νεανίδες στόλιζαν τα μαλλιά τους με λουλουδένια στεφάνια. Αυτή η γιορτή υποδήλωνε τη συνάντηση του κύκλου της ζωής, της φύσης και της γονιμότητας.
Στην προχριστιανική Ευρώπη, γιορτές όπως το κελτικό Μπελτέιν και η Νύχτα του Walpurgis ενσωμάτωναν στοιχεία από την Πρωτομαγιά. Παρά τους εκχριστιανιστικούς μετασχηματισμούς, πολλά έθιμα επιβίωσαν, όπως ο χορός γύρω από το Γαϊτανάκι, που αναπαριστά την ελικοειδή πορεία της φύσης προς την πλήρη άνθηση.
Στη σύγχρονη Ελλάδα, η Πρωτομαγιά γιορτάζεται με λουλουδένια στεφάνια, εξορμήσεις στη φύση και συμβολισμούς αναγέννησης. Ωστόσο, η ημέρα έχει και πολιτική διάσταση καθώς συνδυάζει την εορταστική ατμόσφαιρα με τους αγώνες για δικαιώματα.
Από τη γιορτή στη διαμαρτυρία: Η Εργατική Πρωτομαγιά
Η Εργατική Πρωτομαγιά αναγνωρίστηκε ως ημέρα μνήμης των εργατών του Σικάγο, οι οποίοι το 1886 αντέτειναν το σύνθημα:
«Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο».
Στις 1 Μαΐου αυτού του έτους, 600.000 εργάτες στις Ηνωμένες Πολιτείες και 80.000 μόνο στο Σικάγο πραγματοποίησαν απεργία διεκδικώντας δικαιώματα και ανθρώπινες συνθήκες εργασίας. Η αιματηρή καταστολή στην πλατεία Haymarket, όπου σημειώθηκαν θάνατοι και τραυματισμοί από αστυνομικές δυνάμεις, στιγματίστηκε στην ιστορία ως «Ματωμένο Σικάγο». Το εικονογραφικό σχήμα του “αναρχικού με τη βόμβα” αναδείχθηκε ως παγκόσμιο σύμβολο των κοινωνικών αγώνων.
Η Πρωτομαγιά στην Ελλάδα: Δράμα, Καλλέργης, Θεσσαλονίκη
Στην Ελλάδα, οι πρώτοι εργατικοί αγώνες καταγράφηκαν το 1888 στη Δράμα, όπου οι καπνεργάτες απαιτούσαν μείωση του ωραρίου. Η πρώτη συγκέντρωση της Πρωτομαγιάς στην Αθήνα οργανώθηκε το 1892 από τον Σταύρο Καλλέργη, ενώ το 1893 χιλιάδες εργάτες διαδήλωσαν υπέρ του οκτάωρου και κρατικής πρόνοιας.
Στις 9 Μαΐου 1936, οι καταστολές των διαδηλώσεων των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη κόστισαν τη ζωή σε 12 ανθρώπους, περιλαμβάνοντας τον 25χρονο Τάσο Τούση, του οποίου η δραματική εικόνα στα χέρια της μητέρας του έγινε σύμβολο του πόνου και της αγωνιστικότητας, εμπνέοντας τον Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον εμβληματικό του «Επιτάφιο».
Η Πρωτομαγιά του 2010, σε κλίμα οικονομικής κρίσης και μνημονίων, σημαδεύτηκε από μαζικές διαδηλώσεις στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, με εργαζόμενους που αντιδρούσαν σε περικοπές, απολύσεις και λιτότητα που επιβλήθηκαν από τους δανειστές. Για πολλούς, η Πρωτομαγιά παραμένει ημέρα αντίστασης και όχι απλώς ανάμνησης.