Ιστορικές Μνήμες από τη Χούντα: Η Έφοδος στο Ελ Πάσο
Η χούντα της 21ης Απριλίου 1967 είχε εδραιώσει ένα καθεστώς που κρατούσε τον Ελληνικό Λαό σε καθεστώς περιορισμού, ειδικά τους μαθητές του Γυμνασίου, οι οποίοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με πολυάριθμες απαγορεύσεις. Μια από τις πιο αυστηρές απαγορεύσεις ήταν αυτή της παρακολούθησης κινηματογραφικών ταινιών, προς υποτίθεται «προστασία» των χρηστών ελληνορθόδοξων ηθών.
Μόνο οι ταινίες με εθνικοπατριωτικό και θρησκευτικό περιεχόμενο ήταν επιτρεπτές, όπως οι «Στα Σύνορα της Προδοσίας», «Ο Τελευταίος των Κομιτατζήδων» και «Παπαφλέσσας», και μάλιστα αυτές προβάλλονταν υπό την αυστηρή επιτήρηση των καθηγητών μέσα από οργανωμένες παρακολουθήσεις.
Για το σκοπό αυτό, οι καθηγητές είχαν την υποχρέωση να ελέγχουν τη συμμόρφωση με την απαγόρευση μέσω των λεγόμενων «εφόδων». Επιλεγμένοι καθηγητές, κατόπιν απόφασης του συμβουλίου διδασκόντων και του γυμνασιάρχη, αναλάμβαναν να παρακολουθούν τις κινηματογραφικές αίθουσες, επιδιώκοντας να εντοπίσουν τους παραβάτες μαθητές. Οι καθηγητές, συνήθως δυο-δυο, ήξεραν πως θα μπορούσαν να βρουν τους μαθητές είτε εισβάλλοντας αθόρυβα μέσα, είτε κρυμμένοι σε γωνίες, καταγράφοντας τα ονόματά τους στα μπλοκάκια τους για να ενημερώσουν τους διευθυντές, προκαλώντας κρατήσεις σχολικών ωρών.
Μαζί με τους καθηγητές στις έφοδους συμμετείχαν και αστυνομικοί, οι οποίοι ζητούσαν τη σύλληψη ανηλίκων που παρακολουθούσαν ταινίες χαρακτηρισμένες ως «ακατάλληλες».
Η ατμόσφαιρα στις αίθουσες του κινηματογράφου ήταν ιδιαίτερα τεταμένη εκείνα τα χρόνια, καθώς οι μαθητές προσπαθούσαν να παρακολουθήσουν τις ταινίες κρυφά από τα βλέμματα των καθηγητών και των αστυνομικών.
Η Εποχή των Ιταλικών Γουέστερν
Στις κινηματογραφικές αίθουσες, κυριαρχούσαν τα ιταλικά γουέστερν, ή αλλιώς «σπαγγέτι γουέστερν», με πρωταγωνιστές όπως ο Ρίνγκο, ο Σαρτάνα και ο Τζάνγκο. Ο σκηνοθέτης Σέρτζιο Λεόνε ήταν ο ηγέτης αυτής της κινηματογραφικής επανάστασης, προσφέροντας στους θεατές αριστουργήματα όπως:
- Για μια χούφτα δολάρια
- Μονομαχία στο Ελ Πάσο
- Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος
Τον Ιούνιο του 1968, οι μαθητές του Γυμνασίου Αρρένων είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν το «Για μια χούφτα δολάρια». Όταν το 1970 ενημερώθηκαν ότι ο «Φάρος» είχε φέρει τη συνέχεια της ταινίας, με τίτλο «Μονομαχία στο Ελ Πάσο», προκλήθηκε αναστάτωση στο σχολείο. Η πρώτη ημέρα προβολής βρήκε τον εξώστη του κινηματογράφου να ασφυκτιά από μαθητές.
Η Μονομαχία και η Αντίσταση
Κατά τη διάρκεια της προβολής, οι μαθητές απολάμβαναν την κινηματογραφική μαγεία, παρακολουθώντας τη δραματική μονομαχία του Συνταγματάρχη Μόρτιμερ και του Ελ Ίντιο. Εκεί, κατά τη διάρκεια της έντονης κορύφωσης της ταινίας, ο Βαγγελάκης Ζαχαρόπουλος που εργαζόταν ως βοηθός μηχανικού, ενημέρωσε τους μαθητές από τον εξώστη πως δύο καθηγητές ήρθαν για να κάνουν έφοδο. Όμως, αυτή τη φορά, οι μαθητές δεν πανικοβλήθηκαν και παρέμειναν στα καθίσματά τους, αποφασισμένοι να παρακολουθήσουν τη ταινία μέχρι τέλους.
Κανένας δεν κουνήθηκε από τη θέση του, και όταν ήρθε η ώρα της δραματικής κορύφωσης, ο Μόρτιμερ τράβηξε πρώτος από τον Ελ Ίντιο, οι τάσεις επαληθεύτηκαν και η αίθουσα γέμισε από επευφημίες.
Με το τέλος της ταινίας, και έχοντας χαραχθεί στη μνήμη των μαθητών η γεύση της νίκης, οι καθηγητές ήταν έξω από το σινεμά, περιμένοντας τη λήξη της προβολής. Ωστόσο, για τη μεγάλη τους απογοήτευση, οι υπεύθυνοι του κινηματογράφου, οι Αφοί Τριτάκη, δεν τους άφηναν να μπουν, απαιτώντας έξοδο με εισιτήριο. Θεώρησαν περισσότερο εύκολο να αποχωρήσουν εξοργισμένοι από άλλη μία αποτυχημένη έφοδο.
Αυτή η κινηματογραφική βραδιά έγινε περισσότερο από απλώς μια πηγή ψυχαγωγίας· εξελίχθηκε σε έναν θρύλο – μια συμβολική νίκη για τους μαθητές του Γυμνασίου Αρρένων Σπάρτης ενάντια στο σύστημα και την καταπίεση που επικρατούσε εκείνη την εποχή. Είναι μια θύμηση που παραμένει ζωντανή στη συλλογική μνήμη της νεολαίας.
Αναμνήσεις και Συγκινήσεις
Αυτή η μοναδική κινηματογραφική εμπειρία έχει διατηρηθεί στη μνήμη ως μια εποποιία που σημάδεψε τις καρδιές των μαθητών. Η φλόγα της αντίστασης και των επιθυμιών για ελευθερία που κρύβονταν πίσω από αυτές τις έφοδους, παραμένει αθάνατη, θυμίζοντας μας τους καιρούς που οι νέοι αγωνίστηκαν για να ζήσουν ελεύθερα.
Σπάρτη, 24-4-2025
Βαγγέλης Μητράκος