Η Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας και η Σημασία της
Η 9η Φεβρουαρίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας, μια μέρα αφιερωμένη στην τιμή και στη σημασία της γλώσσας που γέννησε τη φιλοσοφία, την επιστήμη και τη δημοκρατία. Ωστόσο, αυτό το σημαντικό γεγονός έρχεται με μια αίσθηση πικρίας, καθώς η ελληνική γλώσσα – και κατ’ επέκταση η ελληνική κουλτούρα – καθημερινά θυσιάζεται στο βωμό της αμάθειας και της προχειρότητας. Η συνεχιζόμενη υποβάθμιση της από εκείνους που θα έπρεπε να την προστατεύουν, όπως το κράτος και οι κυβερνήσεις, προκαλεί ανησυχία.
Ο ελληνικός πολιτισμός, που αποτελεί πυλώνα του Λόγου και της Παιδείας, φαίνεται να αργοπεθαίνει κάτω από τη σιωπηλή συναίνεση μας. Οι σημερινοί ηγέτες, αντί να αναγνωρίσουν την αξία του γλωσσικού μας πλούτου, επιλέγουν να οικοδομήσουν μια κοινωνία σιωπής και χειραγώγησης, με «ομάδες αλήθειας» που στην ουσία δεν σχετίζονται με την πραγματική αλήθεια, παρά μόνο με την προπαγάνδα.
Η ελληνική γλώσσα είναι πολύ περισσότερο από ένα μέσο επικοινωνίας. Είναι η μνήμη, η σκέψη και η ψυχή της ύπαρξής μας. Είναι οι ρίζες μας, και η κοπή τους θα επιφέρει την πτώση του δέντρου της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Αναρωτιέται κανείς πόσοι νέοι και ενήλικες γνωρίζουν την έννοια της λέξης «φιλοκαλία» ή έχουν διαβάσει έργα σπουδαίων Ελλήνων λογοτεχνών όπως ο Πλάτωνας ή ο Καβάφης. Η αδυναμία μας να διατυπώσουμε ολοκληρωμένη άποψη χωρίς την παρεμβολή emojis ή ξένων όρων καταδεικνύει μια βαθιά κρίση στην ποιότητα της σκέψης μας.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας θα έπρεπε να είναι μια γιορτή, αλλά στην πραγματικότητα είναι καθρέφτης της αποτυχίας μας να σταθούμε αντάξιοι της κληρονομιάς που κουβαλάμε. Θυμίζει το να προσφέρουμε λουλούδια σε έναν τάφο πολιτισμού που οι ίδιοι έχουμε προδώσει, δια μέσου της αδιαφορίας, της ανοχής και της έλλειψης πολιτιστικής αυτογνωσίας.
Όσον αφορά την ελληνική κυβέρνηση, φαίνεται ότι έχει αφήσει την ελληνική γλώσσα και σκέψη στο έλεος του αλγόριθμου. Η κριτική σκέψη καταπνίγεται εξαιτίας μιας οργανωμένης επίθεσης και όχι από έλλειψη ευφυΐας. Αυτή δεν είναι μια τυχαία κατάσταση, αλλά μια στρατηγική: όσο λιγότερο σκέφτεται ο πολίτης, τόσο πιο εύκολα είναι δυνατόν να χειραγωγηθεί. Η ενημέρωση έχει καταλήξει meme και η δημόσια συζήτηση έχει μετατραπεί σε θορυβώδη ηχώ του τίποτα.
Η ανάγκη για πραγματική αλήθεια είναι επιτακτική, ιδίως όταν οι υποκλοπές χαρακτηρίζονται ως «παρεξήγηση» και η τραγωδία των Τεμπών ως «ανθρώπινο λάθος». Αντιλαμβανόμαστε ότι η υπεράσπιση της γλώσσας μας προϋποθέτει την αποκατάσταση της αλήθειας. Ο πόλεμος ενάντια στη γλώσσα είναι ταυτόχρονα και πόλεμος ενάντια στην πραγματικότητα – κάτι που γνωρίζουν πολύ καλά οι σεναριογράφοι της σύγχρονης πολιτικής πραγματικότητας.
Εάν πραγματικά επιθυμούμε να τιμήσουμε τη γλώσσα μας, είναι καιρός να σταματήσουμε την υποκρισία. Πρέπει να διεκδικήσουμε μια πραγματική παιδεία που δεν περιορίζεται σε επιφανειακές επικοινωνιακές καμπάνιες, αλλά προάγει την ανάπτυξη σκεπτόμενων πολιτών. Ας επαναφέρουμε το διάλογο στα σχολεία, τη στοχαστική σκέψη στα μέσα ενημέρωσης και τον πολιτισμό στο επίκεντρο της δημόσιας ζωής.
Αλλιώς, δεν θα απομείνει τίποτε άλλο από μια ουσιαστικά κενή γιορτή. Όταν οι γιορτές διεξάγονται χωρίς περιεχόμενο, τότε δεν είναι τίποτε λιγότερο από μνημόσυνα για μια γλώσσα και έναν πολιτισμό σε κρίση.
Χρόνια πολλά, λοιπόν, ελληνική γλώσσα. Με την ελπίδα ότι η καλή τύχη θα είναι μαζί σου – θα τη χρειαστείς.
*Ο Γιώργος Καρβουνιάρης είναι δημοσιογράφος και Γ.Γ. της Ένωσης Συντακτών Πελοποννήσου- Ηπείρου- Νήσων, και υποψήφιος βουλευτής Αχαΐας με το ΠΑΣΟΚ το 2023.