Αλλαγές στην αγορά κατοικιών: Υποχρεωτικές ηλεκτρονικές πληρωμές ενοικίων
Με σημαντικές ανατροπές στην αγορά κατοικιών έρχεται το σχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το οποίο προτείνει τη διάθεση ενοικίων αποκλειστικά μέσω τραπεζικών λογαριασμών. Η εφαρμογή αυτού του μέτρου αναμένεται να ξεκινήσει από το 2026, με την υποχρέωση κάθε μίσθωσης να εξοφλείται ηλεκτρονικά.
Σύμφωνα με το σχέδιο, οι ενοικιαστές θα είναι υποχρεωμένοι να καταθέτουν το συμφωνηθέν ποσό στον τραπεζικό λογαριασμό του ιδιοκτήτη. Οι πληρωμές που πραγματοποιούνται με μετρητά ή «στο χέρι» δεν θα αναγνωρίζονται φορολογικά, και θα επιβάλλονται αυστηρές κυρώσεις στα εμπλεκόμενα μέρη. Παρόλο που η ρύθμιση δεν έχει οριστικοποιηθεί, αποτελεί μια κεντρική στρατηγική του Υπουργείου για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής που καταγράφεται στα εισοδήματα από ακίνητα.
Η τρέχουσα κατάσταση της αγοράς ενοικίασης
Η ανάγκη για αλλαγές προκύπτει από τα ευρήματα που εντοπίζουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των δηλωθέντων εισοδημάτων και της πραγματικότητας. Για το 2023, σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ, το μέσο δηλωθέν εισόδημα για μίσθωση πρώτης κατοικίας ανήλθε μόλις στα 255 ευρώ ανά μήνα, τη στιγμή που το πραγματικό κόστος ενοικίασης στην Αττική ξεπερνά τα 800 έως 1.000 ευρώ. Σε εξέλιξη βρίσκονται ήδη διασταυρώσεις που αφορούν ιδιοκτήτες που φαίνεται να δηλώνουν χαμηλότερα ποσά ανεπίτρεπτα.
Ιστορικό εφαρμογής του μέτρου
Η διαδικασία πληρωμής μέσω τραπεζών δεν είναι νέα στην ελληνική αγορά. Από το 2020 ισχύει για τις επαγγελματικές μισθώσεις, όπου η εξόφληση μέσω τραπεζικού λογαριασμού είναι απαραίτητη για την αναγνώριση των δαπανών. Αυτή η λογική επεκτείνεται τώρα σε όλες τις στεγαστικές μισθώσεις, με το Υπουργείο να ελπίζει ότι η συνολική εικόνα της αγοράς θα γίνει πιο διαφανής και αντιπροσωπευτική.
Διαφάνεια στην αγορά: Η δήλωση του Υπουργού
Κατά τη διάρκεια του 3ου Συνεδρίου Real Estate, ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Κυριάκος Πιερρακάκης, επισήμανε το πρόβλημα της διαφάνειας, επισημαίνοντας: «Συμφωνούμε ότι το μέσο ενοίκιο στη χώρα δεν είναι 255 ευρώ. Χρειαζόμαστε εργαλεία για να καταγράψουμε την πραγματικότητα με ακρίβεια». Μέσω ελέγχων και διασταυρώσεων, η κυβέρνηση επιδιώκει να κλείσει ένα μεγάλο φορολογικό κενό που κοστίζει εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο.
Προκλήσεις στην υλοποίηση του μέτρου
Ωστόσο, η εφαρμογή του νέου μέτρου δεν έρχεται χωρίς προκλήσεις. Οι εμπειρίες στο παρελθόν δείχνουν ότι μπορεί να προκύψουν εικονικά μισθωτήρια, όπου οι ενοικιαστές και οι ιδιοκτήτες ενδέχεται να συμφωνούν σε χαμηλότερες «επίσημες» τιμές και να συνεχίζουν τις πληρωμές με μετρητά. Πολλοί πολίτες, ιδιαίτερα ηλικιωμένες και ευάλωτες ομάδες, δεν είναι εξοικειωμένοι με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, ενώ μικροϊδιοκτήτες που δούλευαν χωρίς λογιστική υποστήριξη μπορεί να αντιμετωπίσουν νέες επιβαρύνσεις και διαδικαστικά εμπόδια.
Επίβλεψη και κυρώσεις
Το νέο σύστημα θα απαιτεί συνεχή έλεγχο τραπεζικών λογαριασμών, παρακολούθηση των κινήσεων και συμβατότητα με τη φορολογική δήλωση, κάτι το οποίο δεν είναι αυτονόητο για όλους. Οι αρμόδιες πηγές του ΥΠΕΘΟ δεν αποκρύπτουν πως το μέτρο θα συνοδευτεί από αυστηρές κυρώσεις. Εκτός από τις κινήσεις ελέγχου, υπάρχει και η δυνατότητα επιβολής προστίμων για εξόφληση εκτός τραπεζικού συστήματος, με το ελάχιστο πρόστιμο να ανέρχεται σε 10.000 ευρώ και να φτάνει μέχρι και τις 500.000 ευρώ. Προβλέπεται μάλιστα και η ακύρωση συμβολαίων σε περιπτώσεις πληρωμών με μετρητά.
Στην κατεύθυνση αυτή, η ΑΑΔΕ διεξάγει ήδη ειδικούς ελέγχους και προγραμματίζεται η επέκταση αυτής της φιλοσοφίας και στις μισθώσεις, ώστε να διασφαλιστεί η ομαλή και διαφανής λειτουργία της αγοράς ενοικίασης.