Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στην εκπαίδευση δεν μπορεί να υποτιμηθεί.
Ο δάσκαλος διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη των μαθητών του, επηρεάζοντας την πρόοδό τους και την κατάκτηση των στόχων τους στο πλαίσιο της ακαδημαϊκής απόδοσης, την ανάπτυξη των κοινωνικών τους δεξιοτήτων και την καλλιέργεια του χαρακτήρα τους. Ένας καλός εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να εμπνεύσει τους μαθητές του, να τους βοηθήσει να αναπτύξουν κριτική σκέψη για την επίλυση προβλημάτων και δεξιότητες επικοινωνίας, προετοιμάζοντάς τους έτσι για μια επιτυχημένη ενήλικη ζωή.
Η ουσιώδης αποτελεσματικότητα όμως του εκπαιδευτικού σχετίζεται με πληθώρα παραγόντων.
Αρχικά, οι γνώσεις και η εμπειρία του εκπαιδευτικού στον εκπαιδευτικό τομέα είναι καθοριστικής σημασίας. Ένας καλός εκπαιδευτικός πρέπει να διαθέτει ειδίκευση στον τομέα του, να είναι ενημερωμένος για τις τελευταίες εξελίξεις και να έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει αυτές τις γνώσεις στους μαθητές του. Οφείλει να επικαιροποιεί τις γνώσεις του και να ακολουθεί τις εξελίξεις. Χρειάζεται λοιπόν, αδιάλειπτη ενημέρωση και συνεχή μελέτη, γεγονός που του επιτρέπει βαθύτερη κατανόηση και αρτιότερη προσέγγιση στη διδασκαλία, παρέχοντας στους μαθητές του την αναγκαία στήριξη.
Ταυτόχρονα, ο εκπαιδευτικός συνεχίζοντας την επαγγελματική του ανάπτυξη και αναζητώντας τρόπους για να βελτιώσει τις διδακτικές του δεξιότητες, μπορεί να εμπνεύσει με το πάθος και την αγάπη του τους μαθητές του. Αυτή η έμπνευση μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη αφοσίωση τους ίδιους τους εκπαιδευόμενους. Επίσης, οι εξειδικευμένοι εκπαιδευτικοί δύναται να προκαλέσουν τους μαθητές να σκέφτονται βαθιά και κριτικά σχετικά με τον τομέα τους, προωθώντας την ανάπτυξη της ανεξάρτητης σκέψης.
Δεν αρκεί όμως μόνο αυτό για να γίνει εμπνευστής και συνοδός της μάθησης. Ο δάσκαλος χρειάζεται να διαθέτει εξαιρετικές διδακτικές δεξιότητες και να γονιμοποιεί τη σκέψη του μαθητή του, να τον βοηθά στην αναζήτηση του καίριου, απεγκλωβίζοντάς τον από το κυνήγι της ποσοτικοποίησης της γνώσης. Να έχει την ικανότητα να εξηγεί πολύπλοκα θέματα με απλό τρόπο, να ενθαρρύνει τη συμμετοχή των μαθητών και να δημιουργεί ενδιαφέρον για τη μάθηση.
Επιπρόσθετα, ένας καλός καθηγητής οφείλει να αναγνωρίζει και να σέβεται τις ατομικές διαφορές, λαμβάνοντας υπόψη του πως κάθε μαθητής είναι μοναδικός.