Το Κάστρο του Σοφικού
Το κάστρο του Σοφικού, γνωστό για την ξηρολιθική οχύρωση του, βρίσκεται στην κορυφή του όρους Τζαλίκα πάνω από το Σοφικό Κορινθίας. Αυτή η μεσαιωνική οχυρωμένη περιοχή έχει αρχαιοελληνική προέλευση και ενσωματώνει μία πλούσια ιστορία συνυφασμένη με το παρελθόν της περιοχής.
Ιστορική Αναδρομή
Κατά την αρχαιότητα, η θέση του κάστρου φιλοξενούσε την αρχαία πολίχνη Σολυγεία. Το όρος Τζαλίκα αναφερόταν τότε ως ο Σολύγειος λόφος και η ίδρυση της πόλης τοποθετείται γύρω στο 1400 π.Χ., όπως προκύπτει από ανασκαφικά ευρήματα. Η Σολυγεία αναφέρεται και από τον Θουκυδίδη, ο οποίος καταγράφει ότι κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο, το 425 π.Χ., οι Αθηναίοι αποβιβάστηκαν στην ακτή της Σολυγείας προσπαθώντας να καταλάβουν την πόλη, χωρίς όμως επιτυχία, ώστε να τη χρησιμοποιήσουν ως ορμητήριο κατά της Κορίνθου.
Δυστυχώς, το 145 π.Χ., η Σολυγεία καταστράφηκε από τους Ρωμαίους, σημειώνοντας τη λήξη της ύπαρξής της. Αργότερα, γύρω στο 1385, Αρβανίτες ίδρυσαν οικισμό στην περιοχή που σήμερα ονομάζεται Σοφικό, το οποίο σιγά σιγά εξελίχθηκε σε σημαντική κωμόπολη και κέντρο του αγώνα του 1821.
Από τον δικτυωμένο οικισμό στην Τζαλίκα, διακρίνονται ακόμη τα θεμέλια κτισμάτων και εκκλησιών, όπου αξιοποιήθηκαν υλικά από τα αρχαία τείχη, αν και η κατασκευή τους δεν ήταν ιδιαίτερα προσεγμένη. Παρά τη στρατηγική του θέση, το Σοφικό δεν αναδείχθηκε ποτέ ως σπουδαίο κάστρο, παραμένοντας ένας μικρός και αφανής οχυρωμένος οικισμός, που φαίνεται να εγκαταλείφθηκε νωρίς στην Τουρκοκρατία.
Αρχιτεκτονική και Οχυρωματικά Στοιχεία
Τα οχυρωματικά στοιχεία του κάστρου περιλαμβάνουν τείχη κατασκευασμένα από ξερολιθιά, δηλαδή πέτρες χωρίς συνδετικό υλικό. Ο περιβάλλων χώρος είναι ορθογώνιος, με μήκος περίπου 80 μέτρα και πλάτος 40 μέτρα. Το τείχος φτάνει τα 2 μέτρα σε ύψος και έχει πλάτος 1,40 μέτρα.
Στο κέντρο της οχύρωσης βρίσκονται τα θεμέλια ενός τετράγωνου πύργου, διαστάσεων 6,10 μέτρα ανά πλευρά, πιθανώς χρησιμοποιούμενου ως φυλάκιο για παρατήρηση και προστασία. Από αυτή τη θέση, οι φρουροί είχαν ορατότητα προς ολόκληρη τη βόρεια και κεντρική περιοχή του Σαρωνικού.
Η κατασκευή του τείχους δεν είναι πλήρως διατηρημένη, ειδικά από τη δυτική πλευρά, όπου έχει υποστεί σοβαρές φθορές. Ωστόσο, οι κατασκευαστικές τεχνικές και η στρατηγική του θέση του παραμένουν μάρτυρες της ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής.